PSYCHODIETETYKA – czyli jak nie zwariować na diecie

Kilka dni temu miałam okazję uczestniczyć w szkoleniu “Psychodietetyka w praktyce” u Magdaleny Hajkiewicz, co zainspirowało mnie do napisania dzisiejszego postu. Tytuł potraktujcie oczywiście z przymrużeniem oka 😉 bo temat jest naprawdę ważny.

Psychologia jest istotnym aspektem w pracy nad zmianą nawyków żywieniowych. Niezależnie czy naszym celem jest wyłącznie redukcja masy ciała, czy też poprawa stanu zdrowia, narzędziem do celu powinna być zdrowa, indywidualnie zbilansowana dieta. Co często wiąże się z radykalną zmianą nawyków żywieniowych.

Nie chcę jednak, abyście słowo “dieta”utożsamiali z okresowym sposobem odżywiania, który zakończy się wraz z osiągnięciem postawionego celu (np. ustalona liczba kilogramów na wadze), a z codziennym system  żywieniowym.

Współpraca żywieniowa to przede wszystkim praca nad zmianą nawyków.  A jej celem nie powinna być utrata kilogramów sama w sobie, a odzyskanie kontroli nad tymi zachowaniami, które doprowadziły do zaburzeń związanymi z masą ciała. Tych zachowań może być wiele (np. traktowanie jedzenia jako sposobu na redukcję napięcia).

Pracując nad zmianami żywieniowymi, ważnymi elementami z punktu widzenia dietetyka, są oczywiście: zalecenia żywieniowe, jadłospis, czy tabele kontrolujące pomiary. Jednak nie możemy zapomnieć również o czynnikach, które będą wzmacniały motywacje (co jest ważne szczególnie w gorszym okresie), a także dawały poczucie osiągania progresu.

We współpracy żywieniowej, kładąc nacisk na aspekt psychologiczny, ważne jest wyznaczenie celu. Cel powinien być określony w czasie, realny do wykonania, motywujący. Wyznaczając cel musimy wziąć pod uwagę takie czynniki jak: zasoby psychoenergetyczne, czy inteligencję emocjonalną.

Dlaczego aspekt psychologiczny jest również ważny? W momencie rozpoczęcia zmiany nawyków żywieniowych często jesteśmy silnie zmotywowani i skupieni na celu. Z biegiem czasu jednak motywacja może słabnąć, co jest naturalnym elementem pracy nad zmianami. Wówczas dobrze postawiony cel (a więc taki, który jest realny do osiągnięcia, dostosowany chociażby do naszych możliwości czasowych, czy też finansowych) oraz zauważalny progres w działaniu, pomoże nam na nowo odnaleźć motywacje. 

Motywacja powinna wypływać z zewnątrz. Oczywiście wsparcie bliskich w każdym procesie zmiany jest ważne i może wzmacniać naszą motywację. Natomiast warto mieć na uwadze, że jeśli sami nie chcemy zmienić pewnej płaszczyzny w naszym życiu, żadne argument dookoła nas nie zmotywują. Jak wydobyć motywację? Przede wszystkim zapytajmy samych siebie:

• Co konkretnie chcemy zmienić?
• Z jakiego powodu chcemy dokonać tej zmiany?
• Dlaczego to jest dla nas ważne?
• Jakie emocje wywoła w nas osiągnięcie zamierzonego celu?
• Co możemy zrobić już dzisiaj, aby przybliżyć się do naszego celu?

Interdyscyplinarne podejście daje najlepsze efekty. Idealny plan żywieniowy bez motywacji nie przyniesie pożądanych efektów, jak i sama motywacja bez odpowiednich założeń dietetycznych.

Poza celem głównym, ważne są również pośrednie małe kroki, które możemy wykonywać na co dzień. Wykonywanie tych małych kroczków przybliża nas do celu i jednocześnie ilustruje progres. Nasza uwaga powinna być skupiona na działaniu, a nie na celu. Właśnie takie podejście umożliwia wyciąganie wniosków i wprowadzenie ewentualnych zmian, a także koncentrowanie się w podobnym stopniu na sukcesach i porażkach.

Podsumowując co jest ważne w procesie zmian nawyków żywieniowych?

• akceptacja sytuacji w której obecnie jesteśmy
• rozpoznanie przyczyny problemów z masą ciała
• zaplanowanie zmiany
• wyznaczenie celu głównego i celów pośrednich
• koncentracja na działaniu i progresie, a nie celu samym w sobie
• umiejętność zaakceptowania wcześniejszych porażek (jeśli miały miejsce)
• skonkretyzowanie celów pośrednich(małych kroczków) i dopasowanie ich do zasobów psychoenergetycznych
• aktywne uczestnictwo  w komponowaniu posiłków (gotowy jadłospis jest dobrym wyborem na początku współpracy dietetycznej, natomiast na późniejszych etapach warto jest angażować się w tworzenie diety, aby uzyskać, a następnie utrzymać efekty).
• zaprzestanie porównywania się do innych, takie zachowanie sabotuje nasze działanie.

Oczywiście to tylko niektóre aspekty, które zostały poruszone na szkoleniu. Te kilka godzin spędzone na sali wykładowej zainspirowały mnie do dalszego poszerzania wiedzy w tej dziedzinie. Kwestie związane z psychologią, a więc działanie podświadomości, wydobywanie motywacji, to tematy które zawsze mnie ciekawiły. Natomiast połączenie dwóch dziedzin, psychologii i dietetyki, daje niesamowite pole do pracy z pacjentem, która w efekcie może przynieść długoterminowe efekty.

Kończąc już, przytoczę dosyć popularne  stwierdzenie, iż zadbać o sylwetkę powinniśmy na lata, a nie na lato. Miejmy  również na uwadze, że troska o zdrową dietę to przede wszystkim dbałość o zdrowie, a efekt wizualny jest jedynie dodatkiem.